《相諍歌》

《相諍歌》是民國初年,廈門在地人編寫的笑詼古,全文kho̍k-khe佫趣味,用閩南傳統的唸歌當作表現的形式,歌詩講 究鬥句、押韻。按即篇《相諍歌》 內底,咱發覺講作者的腔口真正接近即陣的同安腔,顛倒佮即陣的廈門腔(廈門島內思明區為代表)較無共款。阿輝仔我無法度稽考《相諍歌》的作者當初時是 tòa 佇佗一个鄉里?嘛無瞭解到底作者是一个,抑是講較加?假使講作者是正港的同安儂(伊tòa 佇即陣的同安區),安呢,即篇《相諍歌》著有影會得確認做同安在地的歌詩。不而過,若准講即个作者伊毋是同安儂、伊是tòa 佇即陣的廈門島,安呢,咱著知影講當初時,廈門島的腔口一定佮同安的腔口真正倚近,只不過後來透濫著佫較濟漳州腔,致到現此時的廈門話佮同安話有明顯的無 共款(這只是一種假設,真實的情形如何,有待儂去稽考)。

漢字 白話字
《相諍歌》徛諍(1)王在此

鐵齒的摃龜(2)

硬牙的認輸

聖桀(3)的起狗株(4)

嫖舍是我做過來

佫較濟錢也敢開

都無為著啥物代

若kah毋信咱著汰(5)

汝毋佇咧佮我諍

幾日著開遮濟錢

明明騙我無看見

風龜謗kah卜抵天

真正有影卜諍無

開銷敢有定著號

像汝即範(6)涵空趖(7)

敢諍毋驚儂笑詼(8)

汝kah真卜佮我諍

實在我毋予汝偏(9)

毛菇強卜諍木耳

銅鐳諍做康熙錢

卜諍佮汝諍看嘪

著kah到尾才會知

鯽魚佮儂諍大鮘

石蟳諍kah變虎獅

像汝即範三八儂

肚內全然無光通(10)

唪管佮儂諍錢筒

錢店諍kah變銀行

正實bōe堪予汝氣

栗子共儂諍馬薺(11)

紙影諍kah變電戲

大某佮儂諍細姨

阮無像汝遮呢土

尿壺佮儂諍茶鈷

灶仔諍kah成風爐

和尚共儂諍尼姑

暗蜚mái笑木虱臭

酒杯佮儂諍茶甌

虱母強卜諍家蚤

九孔(12)諍做東洋鮑

拍算汝也無較芳

羊眩(13)佮儂諍跳童(14)

面盆佮儂諍骹桶

送嫁(15)佮儂諍媒儂

無惜本分毋認輸

條絲也敢諍肉脯

門閂合儂諍神主(16)

妹婿共儂諍姊夫

汝也戇戇想卜嬴

大廳佮儂諍做埕(17)

親堂諍kah變親情 (18)

小弟共儂諍大兄

對頭二比(19)毋認輸

龜蟞(20)諍做大頭龜

薯榔共儂諍田薯

羊仔共儂諍山豬

汝卜佮我諍看嘪

姊夫諍kah變妹婿

蒜仔強卜諍文萘

香楊共儂諍王梨

汝才親像那水蛙

畚箕佮儂諍葵笠

緞靴諍是掛柄鞋

苦麻共儂諍是苧

毋免像汝遮五骹 (21)

李仔佮儂諍仙楂

鴛鴦諍kah變水鴨

山棕諍做沉香柴

騙我毋知汝的代

畚箕共儂諍米篩

芫荽諍做山芹菜

童生共諍是秀才

我看汝也真正興

荔枝佮儂諍龍眼

戲旦共儂諍母形 (22)

電火諍做汽油燈

bōe曉見笑通雞鰍

烏醋共儂諍藥酒

官紗共儂諍紡綢

生麻共儂諍嘴鬚

算真汝就是老虎

雞bong(23)共儂諍小肚

姨婆共儂諍阿姑

火酒共儂諍白醋

Bōe用(24)佇咧gâu格算

潘壺(25)諍kah變水缸

白礬強共諍冰糖

皮蛋諍做臭鴨卵

遮呢白賊欲夆幹

鴨卵是汝講皮蛋 (26)

公玳(27)共我講竹蟶

關將(28)共儂諍羅漢

通儂(29)無汝遮敢拼

輸輸強卜諍到嬴

玻璃共儂諍大鏡

銃樓共儂諍做城

像汝正實真慍忳(30)

律師佮儂諍訟棍

石灰強諍蕃薯粉

牽亡(31)諍做送灶君

較諍汝也著認輸

原差共儂諍官府

米圓共儂諍紅龜

同門共儂講某舅

汝也bōe用好見地

麵包佮儂諍米粿

童角佮儂諍狗吹

大姊諍kah變小妹

阮無像汝即青瞑

大灶看做鼓漲病

屎桶共儂講是井

日規(32)諍kah變羅經

佮汝咧諍嘛卜衰

嘐鐮(33)諍做摳刀花

相揳佮儂諍相挨

石埕共儂諍中街

佮汝講話遮毋值

鮕鮘共儂諍土虱

章魚共儂諍墨賊

古意共儂諍三八

看汝全無親像儂

黃金強諍菜脯甕

紋銀(34)佮儂諍白銅

牽猴(35)共儂諍放港

Bōe用那講那野蠻

山園共儂諍畓田(36)

尿壺共儂諍油矸

蕗蕎(37)共儂做蒜瓣(38)

毋免土工假斯文

契囝諍kah變外孫

一尺共儂諍十寸

罩霧強卜諍是雲

閒閒佮汝罔練仙

琵琶共儂諍三絃

手環共儂諍門牽

橫披諍kah變門聯

無事佮汝坐咧諍

厝邊佮儂諍喙邊

六月十五諍半年

棘心(39)諍做相思病

欠我共汝來呸相

姊夫共儂諍姑丈

烏狗強卜諍做羊

一斤諍做十六兩

相諍毋通卜出土

縖裙(40)共儂諍做褲

戲旦諍kah變诸姥(cha-bó·)

膨風(41)強諍做大肚

我無像汝即大呆

魚池也敢講是海

芎蕉強諍假那屎

跟班共儂諍奴才

你是比我較土工

閹雞強卜諍做鳳

橫披佮儂諍斗方

剪綹(42)佮儂諍強摃(43)

佮汝歸日諍kah暢

護兵共儂諍親勇

蒼朮佮儂諍杜仲

枸杞強卜做川芎

汝真bōe曉通歹勢

總統共儂諍皇帝

咖啡共儂諍藥茶

無夠諍kah變較加

看汝敢是有痰亂 (44)

出外共儂諍過番

了錢共儂諍大賺

冰糖諍kah變白礬

看汝即範毋畏寒

神主共儂諍門閂

米粉諍kah變麵干

廈門諍做武夷山

像汝即範兩百五

十角共儂諍一元

田岸佮儂諍馬路

碰餅諍做馬蹄酥 (45)

我佫講汝是百八

青苔諍做金魚蔬

碟仔諍kah變茶洗(46)

家婆共儂諍加禮

汝比我較半頭生(47)

夥計共儂諍長年

未嫁共儂諍卜生

鼎爐諍做鱟海墘

我想汝無kah偌興

烏鴉共儂諍鵁鴒 (48)

花轎共儂諍魂亭

閹豬共儂諍掠龍

看汝戇戇目覷覷

掠龍(49)共儂諍閹豬

布袋諍kah變茭苴 (50)

花蛤強卜諍鰻魚

我無像汝遮野漢 (51)

酒杯共儂講酒矸

除夕佮儂諍元旦

鐵枝強卜諍鐵釘

儂阮無kah遮呢戇

電母共儂諍雷公

酒醉佮儂諍痟狂

粉漿諍做白玉霜

相諍毋通相蹧躂

無影共儂諍白賊

半khám共儂諍三八

血瘤也敢諍牽核 (52)

佮汝講話足毋值

花枝(53)共儂講墨賊

人字強卜諍做八

虼蚤諍kah變木虱

像汝即範真不修

丸字共儂講是九

烏醋強卜諍藥酒

土虱佮儂諍鰗鰡

看汝明明那戇仙

大字也敢講是犬

紋銀也佮儂諍鉛

緞軸諍做中管聯

那諍汝soah來那興

祠堂諍做王爺宮

大鑼佮儂諍銅鐘

劉備強卜諍孔明

聽汝咧講真膨風

張飛共儂諍關公

電柱佮儂講門槓

虎溪諍做白虎洞

兩儂攏總毋認輸

鏡桌諍做番仔櫥

駱駝也敢講水牛

酥腰(54)諍kah變瘟痀(55)

看汝即範真好笑

拖車也敢諍扛轎

蒜仔強卜諍蕗蕎

香灰共儂諍胡椒

歸日佮汝諍甲僐

馬字也敢諍是焉

琵琶強卜諍三絃

冬粉佮儂諍菜燕

汝今那食那擋戇

和尚強卜諍司公

閹雞也敢講是鳳

鍾馗諍做普度公 (56)

佮汝咧諍真費氣

唱曲共儂講吟詩

學校共儂諍佛寺

閹雞強諍是西醫

看汝即範足無通

唐字強卜諍是廣

跳童佮儂諍發狂

儂肥強共諍膨風

我戇汝就較聰明

電火諍做汽油燈

臭頭講是生摃銃

戲旦共儂諍母形

我都卜讓汝做王

抾骨佮儂諍開壙 (57)

老父也敢叫俺公

明明是開諍是碰

阮無像汝遮gâu諍

夫字強卜共諍天

烏墨講是叫烏煙

紋銀共儂諍亞鉛

看汝無kah偌頇顢

山園共儂諍畓田

布裡諍kah變皮襯 (58)

擾亂強諍是平安

像汝即範毋捌相

蒼朮共儂諍是薑

竹箸諍kah變篾香

塚山(59)硬講是市場

我毋捌字才較土

大鑼汝也敢諍鼓

牛仔佮儂諍猛虎

和尚強卜諍尼姑

嬴汝加捌兩三字

正音汝諍是老戲 (60)

水井硬講是魚池

魚鰾共儂諍魚翅

嬴我也著輸別儂

杜蚓共儂諍是蟲

拍銀強卜諍釘銅

門閂諍做棺柴枋

我哪像汝無半撇

刻字刀仔諍鐵筆

星期諍是禮拜日

古意共儂諍老實

兩儂諍甲碌碌吐

茶罐共儂諍尿壺

因為我去開诸姥(cha-bó·)

相諍拍歹朋友徒

相諍朋友煞拍歹

有無根屬(61)儂會知

蒜仔強卜諍文菜

學校諍kah變戲台

相諍拍歹朋友情

大老(62)又佫無正經

二比根屬來靜靜

免得諍kah手尾冷

相諍今編到遮斷

論真卜編猶多門

因為頁數阮有算

毋敢編kah過頭長

相諍都編bōe清楚

怎樣到遮就停無

因為頁數抵仔好

先印賣儂唸佚佗

編歌重韻無重字

盡計(63)借音用土字

唱歌體會一點意

詳細讀書就知機

卜看等候編一排

編好去印隨時來

大家若是無嫌bái

來買去看恁就知

閒話無愛講傷齊

一筆勾消到遮齊

後日漸漸再佫做

欲買去看才來提

也有古冊忠義傳

正統皇帝困北番

坐井觀天那囚犯

艱苦三年回中原

也有宋朝楊文廣

掛帥去拍十八洞

斬荊折棘受風霜

數年血戰才成功

也有臨水準妖傳

臨水夫人助蔡端

洛陽橋造才會完

保存到今儂流傳

一部古文各精言

新出石印林道乾

龍王招親蜃樓緣

全部通通是神仙

《SIO-CHÌⁿ-KOA》Khiā-chìⁿ-ông chāi-chhú

thih-khí–ê khòng-ku

ngī-gê–ê jīn-su

siàⁿ-khiat–ê khí-káu-tu

phiâu-sià sī góa chòe-kè-lâi

koh-khah chōe chîⁿ iā káⁿ khai

to bô ūi-tio̍h siáⁿ-mi̍h-tāi

nā kah m̄-sìn lán to̍h tài

lí m̄ teh beh kah góa chìⁿ

kúi-ji̍t to̍h khai chiah-chōe chîⁿ

bêng-bêng phiàn góa bô khòaⁿ–kìⁿ

hong-ku pòng kah beh tú-thiⁿ

chin-chiàⁿ ū-iáⁿ beh chìⁿ bô

khai-siau kám-ū tiāⁿ-tio̍h-hō

chhiūⁿ lí chit-pān âm-khang-sô

káⁿ chìⁿ m̄-kiaⁿ lâng chhiò-khe

lí kah chin beh kah góa chìⁿ

si̍t-chāi góa m̄ hō· lí phiⁿ

mô·-ko· kiông-beh chìⁿ bo̍k-ní

tâng-lui chìⁿ chòe Khong-hi-chîⁿ

beh chìⁿ kah lí chìⁿ khòaⁿ-māi

to̍h kah kàu-bé chiah-ē chai

chit-hû kah lâng chìⁿ tōa-tāi

chio̍h-chîm chìⁿ kah piàn hó·-sai

chhiūⁿ lí chit-pān sam-pat-lâng

tō·-lāi chôan-jiân bô kng-thang

hong-kńg kah lâng chìⁿ chîⁿ-tâng

chîⁿ-tiàm chìⁿ kah piàn gûn-hâng

chiâⁿ-si̍t bōe-kham hō· lí khì

la̍t-chí kā lâng chìⁿ bé-chî

chóa-iáⁿ chìⁿ kah pián tiān-hì

tōa-bó· kah lâng chìⁿ sòe-î

gún bô chhiūⁿ lí chiah-nī thó·

jiō-ô· kah lâng chìⁿ tê-kó·

chàu-á chìⁿ kah chiâⁿ hong-lô·

hê-siūⁿ kā lâng chìⁿ nî-ko·

ám-pūi mái chhiò ba̍k-sat chhàu

chiú-poe kah lâng chìⁿ tê-au

sat-bú kiông-beh chìⁿ ka-cháu

káu-káng chìⁿ chòe tang-iû-pau

phah-sǹg lí iā bô khah phang

iûⁿ-hîn kah lâng chìⁿ thiàu-tâng

bīn-phûn kah lâng chìⁿ kha-tháng

sàng-kè kah lâng chìⁿ hm̂ (mûi)-lâng

bô-sioh pún-hūn m̄ jīn-su

tiâu-si iā káⁿ chìⁿ bah-hú

mn̂g-chhòaⁿ kah lâng chìⁿ sîn-chú

bē-sài kā lâng chìⁿ chí-hu

lí iā gōng-gōng siūⁿ-beh iâⁿ

tōa-thiaⁿ kah lâng chìⁿ chòe tiâⁿ

chhin-tông chìⁿ kah pìⁿ chhin-chiâⁿ

sió-tī kā lâng chìⁿ tōa-hiaⁿ

tùi-thâu jī-pí m̄ jīn-su

ku-piah chìⁿ chòe tōa-thâu-ku

chî-nn̂g kā lâng chìⁿ chhân-chû

iûⁿ-á kā lâng chìⁿ soaⁿ-tu

lí beh kah góa chìⁿ khòaⁿ-māi

chí-hu chìⁿ kah pìⁿ bē-sài

sòan-á kiông-beh chìⁿ bûn-tê

hiong-iûⁿ kā lâng chìⁿ ông-lâi

lí chiah chhin-chhiūⁿ ná súi-koe

pùn-ki kah lâng chìⁿ khê-loe̍h (khôe-le̍h)

tōan-hia chìⁿ sī kòa-pìⁿ-oê

khó·-môa kā lâng chìⁿ sī tōe

m̄-bián chhiūⁿ lí chiah gō·-kha

lí-á kah lâng chìⁿ sian-cha

oan-iuⁿ chìⁿ kah pìⁿ chúi-ah

soaⁿ-chang chìⁿ chòe tîm-hiuⁿ-chhâ

phiàn góa m̄-chai lí ê tāi

pùn-ki kā lâng chìⁿ bí-thai

iân-sui chìⁿ chòe soaⁿ-khûn-chhài

tông-seng kā chìⁿ sī siù-châi

góa khòaⁿ lí iā chin-chiàⁿ hèng

nāi-chi kah lâng chìⁿ lêng-géng

hì-tòaⁿ kā lâng chìⁿ bó-hêng

tiān-hé chìⁿ chòe khì-iû-teng

bōe-hiáu kiàn-siàu thang koe-liu

o·-chhò· kā lâng chìⁿ io̍h-chiú

koaⁿ-se kā lâng chìⁿ pháng-tiû

chhiⁿ-môa kā lâng chìⁿ chhùi-chhiu

sǹg-chin lí chiū-sī lāu-hó·

koe-bong kā lâng chìⁿ sió-tō·

î-pô kāng lâng chìⁿ a-ko·

hé-chiú kā lâng chìⁿ pe̍h-chhò·

bōe-ēng tī-leh gâu kek-sǹg

phun-ô· chìⁿ kah pìⁿ chúi-kng

pe̍h-hôan kiông kā chìⁿ peng-thn̂g

phî-tàn chìⁿ chòe chhàu-ah-nn̄g

chiah-nī pe̍h-chha̍t beh hông kàn

ah-nn̄g sī lí kóng phî-tàn

kong-tāi kā góa kóng tek-than

Koan Chiòng kā lâng chìⁿ lô-hàn

thong-lâng bô lí chiah káⁿ-piàⁿ

su-su kiông-beh chìⁿ kàu iâⁿ

po-lê kā lâng chìⁿ tōa-kiàⁿ

chhèng-lâu kā lâng chìⁿ chòe siâⁿ

chhiūⁿ lí chiaⁿ-si̍t chin ùn-thùn

lu̍t-su kah lâng chìⁿ siōng-kùn

chio̍h-he kiông chìⁿ han-chû-hún

khan-bông chìⁿ chòe sàng-chàu-kun

khah chìⁿ lí iā-tio̍h jīn-su

gôan-chhai kā lâng chìⁿ koaⁿ-hú

bí-îⁿ kā lâng chìⁿ âng-ku

tâng-mn̂g kā lâng kóng bó·-kū

lí iā bōe-ēng hó-kiàn-tē

mī-pau kah lâng chìⁿ bí-ké

tông-kak kah lâng chìⁿ káu-chhe

tōa-chí chìⁿ kah pìⁿ sió-bē

gún bô chhiūⁿ lí chiah chhiⁿ-mî

tōa-chàu khòaⁿ chòe kó·-tiùⁿ-pīⁿ

sái-tháng kā lâng kóng sī chíⁿ

jī-kui chìⁿ kah pìⁿ lô-kiⁿ

kah lí teh chìⁿ mā beh soe

?-nî chìⁿ chòe khau-to-hoe

saⁿ-khoeh kah lâng chìⁿ saⁿ-oe

chio̍h-tiâⁿ kā lâng chìⁿ tiong-koe

kah lí kóng-oē chiah m̄-ta̍t

ko·-tāi kā lâng chìⁿ thô·-sat

chiuⁿ-hî kā lâng chìⁿ ba̍k-cha̍t

kó·-ì kā lâng chìⁿ sam-pat

khòaⁿ lí chôan bô chhin-chhiūⁿ lâng

n̂g-kim kiông-beh chìⁿ chhài-pó·-àng

bûn-gûn kah lâng chìⁿ pe̍h-tâng

khan-kâu kā lâng chìⁿ pàng-káng

bōe-ēng ná kóng ná iá-bân

soaⁿ-hn̂g kā lâng chìⁿ làm-chhân

jiō-ô· kā lâng chìⁿ iû-kan

lō·-kiō (giō) kā lâng chòe sǹg-bān

m̄-bián thó·-kong ké su-bûn

khòe-kiàⁿ chìⁿ kah pìⁿ gōa-sun

chi̍t-chioh kā lâng chìⁿ cha̍p-chhùn

tà-bū kiông-beh chìⁿ sī hûn

êng-êng kah lí bóng liān-sian

pî-pê kā lâng chìⁿ saⁿ-hiân

chhiú-khôan kā lâng chìⁿ mn̂g-khian

hoâiⁿ-phi chìⁿ kah pìⁿ mn̂g-liân

bô su kah lí chē teh chìⁿ

chhù-piⁿ kah lâng chìⁿ chhùi-piⁿ

la̍k-ge̍h cha̍p-gō· chìⁿ pòaⁿ-nî

kek-sim chìⁿ chòe siuⁿ-si-pīⁿ

khiàm góa kā lí lâi phì-siùⁿ

chí-hu kā lâng chìⁿ ko·-tiūⁿ

o·-káu kiông-beh chìⁿ chòe iûⁿ

chi̍t-kun chìⁿ chòe cha̍p-la̍k-niú

saⁿ-chìⁿ m̄-thang beh chhut-thó·

hâ-kûn kā lâng chìⁿ chòe khò·

hì-tòaⁿ chìⁿ kah pìⁿ cha-bó·

phōng-hong kiông chìⁿ chòe tōa-tō·

góa bô chhiūⁿ lí chiah tōa-tai

hû-tî iā káⁿ kóng sī hái

keng-chio kiông chìⁿ kán-ná sái

kun-pan kā lâng chìⁿ lô·-châi

lí sī pí góa khah thó·-kong

iam-koe kiông beh chìⁿ chòe hōng

hoâiⁿ-phi kah lâng chìⁿ táu-hong

chián-liú kah lâng chìⁿ kiông-kòng

kah lí kui-ji̍t chìⁿ kah tiòng

hō·-peng kā lâng chìⁿ chhin-iòng

chhong-chu̍t kah lâng chìⁿ tō·-tiong

ko·-kí kiông beh chòe chhoan-kiong

lí chin bōe-hiáu thang pháiⁿ-sè

chóng-thóng kā lâng chìⁿ hông-tè

ko-pi kā lâng chìⁿ io̍h-tê

bô-kàu chìⁿ kah pìⁿ kè-thâu

khòaⁿ lí kám-sī ū thâm-lōan

chhut-gōa kā lâng chìⁿ kè-hoan

liáu-chîⁿ kā lâng chìⁿ tōa-thàn

peng-thn̂g chìⁿ kah pìⁿ pe̍h-hôan

khòaⁿ lí chit-pān m̄ ùi-kôaⁿ

sîn-chú kā lâng chìⁿ mn̂g-chhòaⁿ

bí-hún chìⁿ kah pìⁿ mī-koaⁿ

Ē-mn̂g chìⁿ chòe Bú-î-soaⁿ

chhiūⁿ lí chit-pān nn̄g-pah-gō·

cha̍p-kak kā lâng chìⁿ chi̍t-kho·

chhân-hōaⁿ kah lâng chìⁿ bé-lō·

phòng-piáⁿ chìⁿ chòe bé-tôe-so·

góa koh kóng lí sī pah-poeh

chhiⁿ-thî chìⁿ chòe kim-hû-soe

ti̍h-á chìⁿ kah pìⁿ tê-sóe

ke-pô kā lâng chìⁿ ka-lé

lí pí góa khah pòaⁿ-thâu-chhiⁿ

hè-kì kā lâng chìⁿ tn̂g-nî

bōe kè kā lâng chìⁿ beh siⁿ

tiáⁿ-lô· chìⁿ chòe hāu-hái-kî

góa siūⁿ lí bô kah lōa hèng

o·-a kā lâng chìⁿ ka-lēng

hoe-kiō kā lâng hûn-têng

iam-ti kā lâng chìⁿ lia̍h-lêng

khòaⁿ lí gāng-gāng ba̍k-chhuh-chhuh

lia̍h-lêng kā lâng chìⁿ iam-tu

pò·-tē chìⁿ kah pìⁿ pìⁿ ka-chù

hoe-kap kiông-beh chìⁿ môa-hû

góa bô chhiūⁿ lí chiah iá-hàn

chiú-pōe kā lâng chìⁿ chiú-kan

tû-se̍k kah lâng chìⁿ gôan-tàn

thih-ki kiông beh chìⁿ thih-tan

lâng gún bô kah chiah-nī gōng

Tiān-bó kā lâng chìⁿ Lûi-kong

chiú-chùi kah lâng chìⁿ siáu-kông

hún-chiuⁿ chìⁿ chòe pe̍h-gio̍k-song

saⁿ-chìⁿ m̄-thang saⁿ chau-that

bô-iáⁿ kā lâng chìⁿ pe̍h-chha̍t

pòaⁿ-khàm kā lâng chìⁿ sam-pat

huih-liû iā káⁿ chìⁿ khan-ha̍t

kah lí kóng oē chiok m̄-ta̍t

hoe-ki kā lâng kóng ba̍k-cha̍t

jîn–jī kiông beh chìⁿ chòe pat

ka-cháu chìⁿ kah pìⁿ ba̍k-sat

chhiūⁿ lí chit-pān chin put-siu

oân–jī kā lâng kóng sī kiú

o·-chhò· kiông beh chìⁿ io̍h-chiú

thô·-sat kah lâng chìⁿ hô·-liu

khòaⁿ lí bêng-bêng ná gōng-sian

tōa–jī iā káⁿ kóng sī khián

bûn-gûn iā kah lâng chìⁿ iân

tōan-tio̍k chìⁿ chòe tiong-kóan-liân

ná chìⁿ lí soah lâi ná hèng

sû-tn̂g chìⁿ chòe ông-iâ-keng

tōa-lô kah lâng chìⁿ tâng-cheng

Lâu Pī kiông-beh chìⁿ Khóng Bêng

thiaⁿ lí teh kóng chin phòng-hong

Tiuⁿ Hui kā lâng chìⁿ Koan Kong

tiān-tiāu kah lâng kóng mn̂g-kòng

Hó·-khoe chìⁿ chòe Pe̍h-hó·-tōng

nn̄g-lâng lóng-chóng m̄ jīn-su

kiàⁿ-toh chìⁿ chòe hoan-á-tû

lo̍k-tô iā káⁿ chìⁿ chúi-gû

so·-io chìⁿ kah pìⁿ ún-ku

khòaⁿ lí chit-pān chin-hó-chhiò

toa-chhia iā káⁿ chìⁿ kng-kiō

sòan-á kiông-beh chìⁿ lō·-kiō

hiuⁿ-hu kā lâng chìⁿ hô·-chio

kui-ji̍t kah lí chìⁿ kah siān

bé–jī iā káⁿ chìⁿ sī ian

pî-pê kiông-beh chìⁿ saⁿ-hiân

tang-hún kah lâng chìⁿ chhài-iàn

lí taⁿ ná chia̍h ná tòng-gōng

hê-siūⁿ kiông-beh chìⁿ sai-kong

iam-koe iā káⁿ kóng sī hōng

Cheng Khûi chìⁿ chòe phó·-tō·-kong

kah lí teh chìⁿ chin hùi-khì

chhiùⁿ-khek kā lâng kóng gîm-si

ha̍k-hāu kā lâng chìⁿ pu̍t-sī

iam-koe kiông chìⁿ sī se-i

khòaⁿ lí chit-pān chiok bô-thong

tn̂g–jī kiông-beh chìⁿ sī kóng

tiàu-tâng kah lâng chìⁿ hoat-kông

lâng pûi kiông kāng chìⁿ phōng-hong

góa gōng lí chiū khah chhong-bêng

tiān-hé chìⁿ chòe khì-iû-teng

chhàu-thâu kóng sī siⁿ kòng-chhèng

hì-tòaⁿ kā lâng chìⁿ bó-hêng

góa to beh niū lí chòe ông

khioh-kut kah lâng chìⁿ khui khòng

lāu-pē iā káⁿ kiò án-kong

bêng-bêng sī “khui” chìⁿ sī “phòng”

gún bô chhiūⁿ lí chiah gâu chìⁿ

hu–jī kiông beh kāng chìⁿ thian

o·-ba̍k kóng sī kiò o·-ian

bûn-gûn kā lâng chìⁿ a-iân

khòaⁿ lí bô kah lōa han-bān

soaⁿ-hn̂g kā lâng chìⁿ làm-chhân

pò·-lí chìⁿ kah pìⁿ phê-chhàn

jiáu-lōan kiông chìⁿ sī pêng-an

chhiūⁿ lí chit-pān m̄-pat siùⁿ

chhong-chu̍t kā lâng chìⁿ sī kiuⁿ

tek-tī chìⁿ kah pìⁿ bi̍h-hiuⁿ

thióng-soaⁿ ngī-kóng sī chhī-tiûⁿ

góa m̄-pat-jī khah thó·

tōa-lô lí iā káⁿ chìⁿ kó·

gû-á kah lâng chìⁿ béng-hó·

hê-siūⁿ kiông-beh chìⁿ nî-ko·

iâⁿ lí ke pat nn̄g-saⁿ lī

chiàⁿ-im lí chìⁿ sī lāu-hì

chúi-chíⁿ ngī-kóng sī hû-tî

hû-piō kā lâng chìⁿ hû-chhì

iâⁿ góa iā tio̍h su pat-lâng

tō·-ún kā lâng chìⁿ sī thâng

phah-gûn kiông-beh chìⁿ tèng-tâng

mn̂g-chhòaⁿ chìⁿ chòe koaⁿ-chhâ-pang

góa thài chhiūⁿ lí bô-pòaⁿ-phiat

khek-jī-to-á chìⁿ thih-pit

seng-kî chìⁿ sī lé-pài-jī

kó·-ì kā lâng chìⁿ láu-si̍t

nn̄g-lâng chìⁿ kah lo̍k-lo̍k-thò·

tê-kòan kā lâng chìⁿ jiō-ô·

in-ūi góa khai-cha-bó·

saⁿ-chìⁿ phah-pháiⁿ pêng-iú-tô·

saⁿ-chìⁿ pêng-iú soah phah-pháiⁿ

ū bô kun-sio̍k lâng ē-chai

sòan-á kiông-beh chìⁿ bûn-chhài

ha̍k-hāu chìⁿ kah pìⁿ hì-tâi

saⁿ-chìⁿ phah-pháiⁿ pêng-iú-chêng

tōa-láu iū-koh bô-chèng-keng

jī-pí kun-sio̍k lâi chēng-chēng

bián-tit chìⁿ kah chhiú-bé léng

saⁿ-chìⁿ taⁿ pian kàu chia tn̄g

lūn-chin beh pian iáu to-mn̂g

in-ūi ia̍h-sò· gún ū sǹg

m̄-káⁿ pian kah kè-thâu tn̂g

saⁿ-chìⁿ to pian bōe chheng-chhó

cháiⁿ-iūⁿ kàu chia chiū thêng-bô

in-ūi ia̍h-sò· tú-á-hó

seng ìn bōe lâng liām chhit-thô

pian koa tiōng ūn bô tiōng jī

chīn-kè chioh im iōng thó·-jī

chhiùⁿ-koa thé-hōe chi̍t-tiám ì

siông-sòe tha̍k-chu chiū ti-ki

beh khòaⁿ thèng-hāu pian chi̍t-pâi

pian-hó khì ìn sûi-sî lâi

ta̍k-ê nā-sī bô hiâm bái

lâi bóe khì khòaⁿ lín chiū chai

êng-oē bô-ài kóng siūⁿ-chōe

it-pit-ko·-siau kàu chia chôe

āu-ji̍t chiām-chiām chài-koh chòe

beh bóe khì khòaⁿ chiah lâi thoe̍h

iā-ū kó·-chheh tiong-gī-tōan

chiàⁿ-thóng hông-tè khùn Pak-hoan

chē-chíⁿ-koan-thiⁿ ná siû-hōan

kan-khó· saⁿ-nî hôe Tiong-gôan

iā-ū Sòng-tiâu Iûⁿ Bûn-kóng

kòa-sòe khì phah cha̍p-poeh-tōng

chám-keng chiat-kek siū hong-song

sò·-nî hiat-chiàn chiah sêng-kong

iā-ū Lîm Súi pêng-iau-tōan

Lîm Súi hu-jîn chō· Chhòa Toan

Lo̍h-iûⁿ-kiô chō chiah ē oân

pó-chûn kàu taⁿ lâng liû-thôan

chi̍t-pō· kó·-bûn kok cheng-giân

sin-chhut chio̍h-ìn Lîm Tō-khiân

Liông Ông chio-chhin sìn-lâu iân

chôan-pō· thong-thong sī sîn-sian

【煞尾話】

今仔日,咱翻頭佫來唸《相諍歌》,濟少攏會感覺講內底的語詞有較古,有的即擺 已經真罕得聽著,亦有的甚至攏聽bōe著嘍!這嘛說明講,時代咧變遷,社會咧變化,儂的語言習慣嘛直透咧變。真濟古早話,現此時咱講bōe出喙嘍……對著 chiah-ê古雅、樸實、有古早味的鄉土俗語話,咱卜如何來看待咧?咱愛去追究無?抑是講卜共伊放予bōe記、由在伊去咧?我看,逐个有必要來做一个思 考。

ps:

(1)徛诤: khiā-chìⁿ ,死诤,爱诤。
(2)摃龜: kòng-ku ,希望落空。
(3)聖桀: siàⁿ-khiat ,固执。
(4)起狗株: khí-káu-tu/khí-káu-lu ,無“擔輸赢”,起lû-siâu。
(5)汰: thài ,意思“ mài ”。
(6)即範: chit-pān ,即種。
(7)涵空趖: âm-khang-sô ,草地倯(sông),罕得見过世面;嘛有讲“涵空龜”
(8)笑詼: chhiò-khe ,同安腔“/tsʰio²¹/, /khə⁴⁴/ ”(IPA)。
(9)偏: phiⁿ ,占便宜,欺負。
(10)光通: kng-thang ,明亮,明清
(11)馬薺: bé-chî ,漳州話“田藕”(chhân-ngāu),北京話:荸薺
(12)九孔: káu-kháng ,一種生活伫海水環境當中的生物。
(13)羊眩: iûⁿ-hîn ,北京話:癲癇病。
(14)跳童: thiàu-tâng ,童乩。
(15)送嫁:著是“送嫁姆仔”,嫁娶的時,女方倩來唸好話的好命儂(女性)。
(16)神主: sîn-chú ,供奉死者的靈位,“神主牌仔”。
(17)埕: tiâⁿ ,平地,正字“庭”。
(18)親情: chhin-chiâⁿ ,親戚,比起“親堂”有較疏。
(19)二比: jī-pí ,雙方,两方。
(20)龜蟞: ku-piah ,海龟/綠蠵龜。
(21)五骹: gō·-kha ,北京話“马腳”,伫句中表示“漏氣”。
(22)母形: bó-hêng ,經體查甫儂生做“诸姥(cha-bó·)儂形”,北京話“女性化”。
(23)雞 bong : koe-bong ,同安腔,“雞腿”。
(24)bōe 用: bōe-ēng ,意思“ bōe 使 ”。
(25)潘壺: phun-ô· ,著是“潘桶”,北京話“溲水桶”。
(26)皮蛋: phî-tàn ,同安、廈門、泉州即角勢的腔口;漳州話“灰卵”。
(27)公玳: kong-tāi ,一種蟶仔。
(28)關將: Koan Chiòng ,關公。
(29)通儂: thong-lâng ,衆儂。
(30)慍忳: ùn-thùn ,哮呆神。
(31)牽亡: khan-bông ,漳州龍海即角勢,嘛有講做“牽尪姨”,著是“引渡亡魂,召魂”,是一款khiàn-sńg。
(32)日規: ji̍t-kui ,暦日。
(33)嘐鐮:???-nî ,一種“鐮刀”。
(34)紋銀: bûn-gûn ,马蹄銀。
(35)牽猴: khan-kâu ,中儂,北仔話“拉皮條/經紀人”。
(36)畓田: làm-chhân ,北京話“洼地、沼澤”。
(37)蕗蕎: lō·-kiō ,一種植物。
(38)蒜瓣:同安腔, sǹg-bān 。蒜頭。
(39)棘心: kek-sim ,煩恼、鬰卒、受氣。
(40)縖裙: hâ-kûn ,北仔话“围裙”。
(41)膨風: phōng-hong ,腹肚漲氣。
(42)剪綹: chián-liú ,贼仔,北京話“扒手”。
(43)強摃: kiông-kòng ,强盗、大盗。
(44)痰亂: thâm-lōan, 神經错乱,秀逗。
(45)馬蹄酥: bé-tôe-so· ,又叫做“香餅”(hiuⁿ-piáⁿ),同安有名的土產。
(46)茶洗: tê-sóe, 茶具。
(47)半頭生: pòaⁿ-thâu-chhiⁿ ,半空坎。北京話“半吊子”。
(48)鵁鴒: ka-lēng ,一種鳥仔,北京話“八哥”。
(49)掠龍: lia̍h-lêng ,按摩。
(50)茭苴: ka-chù ,北京話“草袋”。
(51)野漢: iá-hàn ,倯儂,北京话“粗人”。
(52)牽核: khan-ha̍t ,北京話“淋巴腫大”。
(53)花枝: hoe-ki ,一種墨贼仔魚。
(54)酥腰: so·-io ,”khiau-ku”的意思,北京話“驼背”。
(55)瘟痀: ún-ku ,“驼背”。
(56)普度公: phó·-tō·-kong ,孤魂野鬼,七月的好兄弟。
(57)壙: khòng ,墓壙。
(58)皮襯: phê-chhàn ,鞋趄(ôe-chū),鞋垫。
(59)塚山: thióng-soaⁿ ,墓仔埔。
(60)正音: chiàⁿ-im ,正音戲,一種戲剧藝術,語言使用官話。老戲: lâu-hì ,古早時代閩南地方戲剧,無聲戲,表演的戲仔(演員)拢全是查甫囝。閩南俗语讲“老戲無诸姥(cha-bó·)”。
(61)根屬: kun-sio̍k ,既然、横直。
(62)大老: tōa-láu ,意思是“真 gâu 骗侬”。“老”(láu),欺骗。
(63)盡計:泉州、同安、厦门的腔口, chīn-kè ,意思是“攏總”。

發佈留言

發佈留言必須填寫的電子郵件地址不會公開。 必填欄位標示為 *

*